Waar ligt de Psoas?
Diep in je lichaam bevindt zich de psoas, een spier (eigenlijk 3 spieren) die de verbinding vormt tussen je boven- en onderlichaam. De psoas loopt van de binnenkant van je bovenbenen, door je bekken naar je onderrug. Het is een van de sterkste spieren in ons lichaam, samen met de kaakspieren en het middenrif. De “spier van jouw ziel” wordt de psoas ook wel genoemd en heeft een sterke connectie met het autonome zenuwstelsel en de stressreactie van ons lichaam.
Wat is de relatie tussen emoties en de psoas?
De psoas wordt ook wel de “spier van de ziel” of de “vecht of vlucht spier” genoemd. Dit komt omdat de spanning in de psoas en klachten in het bekken- en onderruggebied veel kunnen zeggen over iemands welzijn en stressniveau. Het hele lichaam laat eigenlijk zien wat er in onze ziel omgaat en de psoas regaeert daar onmiddellijk op. Het is eigenlijk het verhaal over onze levenservaringen wat we meemaken en hoe we in het leven staan. Sommige delen van ons lichaam, zoals de psoas, maar ook de nervus vagus, communiceren dit echter duidelijker dan andere delen. Het is misschien nog beter om de psoas de “spier van het gevoel” te noemen, omdat deze reageert op onze emotionele en neurologische toestand.
Emoties en de psoas
Wat heeft deze spier te maken met emoties? Naast dat we onze spieren bewust kunnen aanspannen en ontspannen, reageren onze spieren ook op signalen van het autonome zenuwstelsel. Het reageert voornamelijk op prikkels die ons vertellen of we veilig zijn of in gevaar verkeren. Het autonome zenuwstelsel is sterk verbonden met onze emoties. Wat we rationeel als gevaarlijk beschouwen of wat feitelijk gevaarlijk is, hoeft niet overeen te komen met wat ons een gevoel van onveiligheid geeft. Ons gevoel is zeer subjectief en wordt gevormd door onze eerdere ervaringen uit het verleden.
Wat gebeurt er wanneer we ons onveilig voelen?
Wanneer ons zenuwstelsel registreert dat we niet helemaal veilig zijn, activeert het verschillende processen in ons lichaam om snel actie te kunnen ondernemen. Dit zijn onder andere:
- Onze hartslag en bloeddruk stijgen
- Spierspanning neemt toe
- Onze pupillen worden groter.
Een van de meest primitieve reacties is om je kleiner te maken. Dat kan bijvoorbeeld betekenen om terug te gaan in de foetushouding of je knieën naar je borst te trekken. Dit beschermt je vitale organen. Het is de psoas die deze reflexreactie razendsnel uitvoert. De psoas “spier van jouw ziel” reageert direct als er iets wordt geraakt in onze ziel en bestaansrecht. Een andere reactie waarbij de psoas een belangrijke rol speelt, is vechten of vluchten.
Dagelijkse stress
We schrikken allemaal wel eens en misschien zijn we een keer door een hond aangevallen. Toch is dat zeker niet het soort stress waar de meeste mensen dagelijks mee te maken hebben. Het is de stress die we op het werk, in een relatie, onverwerkt trauma en negatieve emoties die vaak klachten in de psoas veroorzaakt. Deze chronische stress activeert het autonome zenuwstelsel en zorgt voor een constante staat van alertheid in ons lichaam. Aanwezige stress die we bij onszelf niet meer herkennen. De psoas blijft daardoor voortdurend gespannen, we zijn klaar om weg te rennen of ons klein te maken. Dit leidt tot opbouwende spanning in de psoas spier en in ons lichaam. Bij constante stress vluchten we nl. zelden. Vaak komt deze spanning niet tot ontlading omdat de actie waarvoor de spier alert is, nooit plaatsvindt. Omdat deze stress verdwijnt ontstaat er een telkens terugkerend patroon van chronische stress en uiteindelijk lichamelijk ongemak.
Gespannen Psoas
Een gespannen psoas kan verschillende klachten veroorzaken. Veelvoorkomende klachten zijn pijn in de heupen, de liezen en de onderrug. Vaak worden deze klachten nog verergert door langdurig zitten. Omdat de psoas zich ook langs de onderrug en bij de wervels beweegt en zich aan het diafragma hecht, kunnen er ook klachten bij de ademhaling en in de onderrug ontstaan. De verbinding met het diafragma heeft directe invloed op de ademhaling. Vaak gaan we hoog en te snel ademhalen. Spanning in de psoas gaat vaak samen met spanning in het diafragma die niet kan bewegen. Het resultaat is een oppervlakkige ademhaling boven in de borst. Daarnaast kan chronische spanning in de psoas klachten veroorzaken rondom het bekken en de heupen, waar gewrichten, pezen en spieren met elkaar in balans zouden moeten zijn.
Psoas oprekken en ontspannen
Er zijn verschillende oefeningen die je kunt doen om de psoas te rekken en te ontspannen. Yoga-oefeningen zijn een prachtig voorbeeld waarbij je de psoas kan trainen en ontspannen. Hou er wel rekening mee dat het nooit pijn mag doen. Ongemak mag je voelen, pijn is niet gewenst. Belangrijker dan specifieke oefeningen is echter het besef dat spanning in de psoas niet alleen een lokaal probleem is. Het is een resultaat van de stress die je bewust of onbewust ervaart. Mijn advies is dan ook om eens te kijken en mogelijk aanpassingen te maken in je levensstijl die niet alleen de symptomen, maar ook de oorzaak aanpakken. Met de volgende tips kom je al een heel eind, een telefoontje en een vrijblijvend gesprek kan nog veel meer verduidelijken.
Psoas oefeningen
- Zorg ervoor dat je niet te lang achter elkaar zit. Onderbreek lange werkdagen achter de computer door elk uur een paar minuten te wandelen. Maak ook regelmatig een langere wandeling waarbij je je core licht aanspant en je bilspieren activeert tijdens het lopen.
- Wees je bewust van je ademhaling. Spanning in de psoas veroorzaakt spanning in het diafragma en daarmee maakt het je ademhaling oppervlakkiger. Een juiste en diepe buikademhaling helpt de psoas te ontspannen. Ik begeleid je er graag bij, ademen met een boek op je buik maakt je vaak al heel bewust.
- Geef uiting aan je emoties en laat je hart niet op slot zitten. Emoties mogen eruit, zowel verbaal, maar ook via je lichaam. Zet de muziek eens harder en dans eens zoals je dat als kind deed. Dit kan veel opgebouwde spanning loslaten en daarmee je psoas ontspannen.
- Lach eens wat vaker. Kijk een grappig film, zoek humor, kijk een comedie. Jouw brein en jouw nervus vagus houden van lachen. Voldoende lachen verminderd stress.
- Start met of doe eens wat vaker een yogales. Kies bij voorkeur een les die niet te passief is, maar ook helpt om de structuren rondom je psoas te versterken in plaats van alleen te stretchen. Yin yoga kan een fijne practice zijn. Het combineren van yoga met ademhaling maar ook fitness is een goede combinatie. Hou wel in de gaten dat het geen pijn mag doen. Ga niet over je grenzen.
- Als je merkt dat je last hebt van chronische stressklachten en je psoas gespannen blijft, is het raadzaam om een afspraak te maken. Het ontladen van spanning via het lichaam begint vaak in het gebied rondom de psoas. Een correcte ademhaling zou een eerste stap kunnen zijn.
Wil je meer informatie of een persoonlijk coach traject starten dan kun je rechtstreeks contact opnemen.
